کلام بیگانه

کلام بیگانه رمان کوتاهی است از محمود واحدی.

شخصیت اصلی و راوی داستان مرد جوانی است به اسم کلام، ملقب به نیما. کلام  لیسانسیه ی زبان انگلیسی و مدیر و مالک یک موسسه ی زبان است. او متأهل و دارای یک فرزند است و اسم نیما را همسرش برای او انتخاب کرده است. کلام، روستازاده و فرزند پدری است که حرف نمی زند و مادری که به جای همه حرف می زند. 

داستان دوازده فصل با نام و شماره دارد که در ابتدای کتاب به شکلی که در مجموعه ی داستان های کوتاه معمول است فهرست شده اند و شاید از همین روست که در بخش معرفی اثر، موضوع آن داستان های کوتاه ذکر شده است.

اسم فصل نخست که به لحاظ زمانی جایش در میانه ی داستان است، آموزشگاه زبان است. در شروع داستان کلام با خبر می شود که عمویش فوت کرده است. او برای خاک سپاری عازم روستای زادگاهش می شود؛ جایی که در آن زنان به محض این که جوابی از مردشان نگیرند دست و فک آنها را می بندند و فرزندان احتیاطاً به خاک شان می سپارند.

داستان  دارای دو بخش شهری و روستایی با دو حال و هوای متفاوت است. شهر مکان رخدادهای واقعی است امّا در روستا اوضاع فانتزی تر و به تعبیری که در رئالیسم جادویی معمول است، جادویی تر است. در آنجا «برای بیشتر کسالت ها اسفند دود می کنند، گاو که مریض بشود دعایی روی تخم مرغ می نویسند  و وسط پیشانی ش می کوبند، برای شکم درد بچه ها روی گوش الاغ مقداری سنگ ریزه می ریزند» و بالاخره جن زدگی مرض نیست بلکه عارضه ای است مثل حساسیت فصلی.

پدر و پدربزرگ کلام هر دو با اجنه سر و کار داشته اند. از ارتباط پدر بزرگ با جن ها یک ظرف مسی باقیمانده و علت سکوت پدر همان ها هستند. فالگیر پیش از تولد کلام پیشگویی کرده که او دارای دهانی بزرگ و پیشانی کوتاه خواهد بود و عقل و شعور درست و حسابی نخواهد داشت.

هرچه داستان پیشتر می رود فضای آن فانتزی تر می شود و هم زمان این گمان در خواننده قوت می گیرد که پیش بینی فالگیر در مورد عقل و شعور کلام چندان بی راه نبوده است. کلام خوابهایی می بنید که شخصیت اصلی آنها  یکی از هم بازی های کودکی اوست؛ خوابهایی که او را با وضعیتی عجیب به روستا می کشاند و راز آن در پایان داستان آشکار می شود.

کلام بیگانه داستانی جذاب با زبانی شوخ و طنزآمیز وشیوه ی روایتی مناسب و کنجکاوی برانگیز است که تنهایی و دشواری گفتگو به عنوان اصلی ترین وسیله ی ارتباط آدم ها با یکدیگر از عمده مسائل آن است. اهمیت مسئله زبان در داستان را از شواهد بسیاری می توان دریافت که اسم شخصیت اصلی، رشته ی تحصیلی و تخصص او، روزه ی سکوت پدرش ... و مواردی از این قبیل از جمله ی آنها هستند: « مردم از جایگاه کلمات بی اطلاع هستند. آن ها کلمات فاخر را در هر موقعیتی به کار می گیرند و فرسوده شان می کنند. خودم را در حدی نمی دانم که شأن و منزلت افعال را با نظر کوچه بازاری ام پایین بیاورم. برای همین دنبال کلمات مناسبی در حد بروز دادن احساساتم هستم.» 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مشخصات کتاب: کلام بیگانه، محمود واحدی، انتشارات سخن نو، چاپ اول: 1403.