شوهر کمونیست من

شوهر کمونیست من اثر فیلیپ راث، که برخی آن را جوابیه ی او به اتهاماتی که همسر دومش کلر بلوم پس از جدایی آن دو از یکدیگر در کتابش به وی وارد کرده قلمداد کرده اند، رمانی است سیاسی و اعتراضی که از رهگذر شرح حال شخصیت اصلی به آثار مخرب حاکمیت مک کارتیسم*بر فضای فکری و فرهنگی آمریکای دهه ی پنجاه و تأثیرات فاجعه بار آن بر زندگی روشنفکران و هنرمندان قربانی آن جریان می پردازد.

شخصیت اصلی داستان آیرا رینگولد یکی از قربانیان مک کارتیسم است و راوی آن، ناتان، مردی است که در نوجوانی آیرا قهرمان و الگوی او بوده است. در شروع داستان ناتان معلم سابقش میوری رینگولد که برادر بزرگ آیراست را به طور تصادفی ملاقات می کند. ناتان میوری را به خانه اش دعوت می کند و میوری شش شب پیاپی داستان زندگی آیرا را برای او تعریف می کند.

آیرا که مثل بیشتر شخصیت های اصلی آثار راث فرزند خانواده ای یهودی است، آدمی آتشین مزاج و زود خشم با قدی غول آساست که تحصیلات اندکی در حد زیر دیپلم دارد. او در سنین جوانی هنگامی که در سال های آخر جنگ دوم جهانی در ایران(آبادان) به عنوان گروهبان ارتش آمریکا در بخش باراندازی مهمات مشغول خدمات بوده توسط یک کمونیست دو آتشه جذب ایده ی کمونیسم می شود. آیرا که کارهای یدی و سخت چندی از جمله کار در معدن را تجربه کرده از تصادفات روزگار سر از رادیو در می آورد، به آیرون رین تغییر اسم می دهد و تبدیل به مجری سرشناس و محبوب یک برنامه ی مشهور و پر مخاطب می شود. در همین دوره است که ناتان نوجوان با او آشنا می شود و هوش و سواد بیش از سنش باعث می شود که آیرا او را آدمی قابل  سرمایه گذاری برای تبدیل شدن به یک کمونیست تمام عیار ارزیابی کند.

زندگی آیرا که راوی آن را در« بد بیاری شدیدی آکنده از مضحکه» خلاصه می کند، پر از دست انداز و دردسر است و بدترین این دردسرها ازدواجش با هنر پیشه ای هالیودی به اسم ایو فریم است که دختری در سنین جوانی از همسر سابق خود دارد (مشخصاتی که عینأ با مشخصات همسر دوم راث مطابقت می کند). زندگی به سبک هالیوودی پس از ازدواج آیرا در تناقض جدی با عقاید سیاسی اوست. آیرا که قادر نیست این تناقض را حل کند با همسرش و دختر او دچار مشکل می شود. زن و شوهری از چهره های جریان مک کارتی ایو فریم را تحریک و تشویق می کنند تا علیه آیرا دست به افشاگری بزند و حاصل کار می شود کتاب شوهر کمونیست من که انتشار آن زندگی حرفه ای و اجتماعی آیرا را  نابود می کند.

 گفتیم داستان آیرا را برادرش برای راوی تعریف می کند. از این نکته می توان دریافت که شوهر کمونیست من اثری دیالوگ محور است. اما این همه ی آن چیزی نیست که می شود در باره ی شیوه ی روایت این رمان جذاب و نسبتأ حجیم گفت. ساختار روایی کتاب شامل روایت یک راوی شخصیت (ناتان) و بی نهایت نقل قول مستقیم است که به جز استثنائاتی نادر عبارات مقدمه و دو نقطه ی آن ها (عباراتی مثل «گفت:»، «گفتم:»، «پرسیدم:» و ... که پیش از نقل قول مستقیم می آیند) حذف شده است. این شیوه نقل قول که کار برد آن حداقل با این وسعت و کثرت در داستان نویسی کم سابقه است، این خاصیت را دارد که وساطت راوی را از بین می برد و خواننده را مستقیمأ وارد فضای گفتگو می کند.

 نقل قول های مستقیم کتاب ویژگی های جالب دیگر هم دارند؛ به طور مثال در بعضی از معدود نقل قول هایی که عبارت مقدمه ی پیش از آنها آمده، به جای دو نقطه از کاما استفاده شده است. مثل: میوری با لبخند گفت، « وقتی کار دیگری از دستت برنیاید، جاروبرقی می فروشی.»۱۳ و یا این که نقل قول های طولانی، انگار برای نفس گرفتن و رفع خستگی گوینده، یا یاد آوری این که نقل قول مستقیم اند، به چندین نقل قول متوالی شکسته شده اند که فقط با گیومه هایی که بسته و باز می شوند از یکدیگر جدا شده اند.

شوهر کمونیست من را فریدون مجلسی به فارسی ترجمه کرده و انتشارات نیلوفر چاپ و منتشر کرده است.

 ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* تعریف مک کارتیسم در ویکی پدیای فارسی چنین است: مک‌کارتیسم به انگلیسی:(McCarthyism) اصطلاحی است برای اشاره به فعالیت‌های ضدکمونیستی سناتور  جوزف مک کارتی (۱۹۰۸تا ۱۹۵۷) در آغاز دوره جنگ سرد، که موجب شد موجی از عوامفریبی، سانسور، فهرست‌های سیاه، گزینش شغلی، مخالفت با روشنفکران، افشاگری‌ها و دادگاه‌های نمایشی و  تفتیش عقاید، فضای اجتماعی دهه ۱۹۵۰ آمریکا را دربرگیرد. بسیاری از افراد به ویژه روشنفکران، به اتهام کمونیست بودن شغل خود را از دست دادند و به طرق مختلف آزار و اذیت شدند. نکته جالب توجه، شباهت زیاد این مبارزه ضد کمونیستی با روش‌های مرسوم در کشورهای کمونیستی بود.