گذر منهتن

گذر منهتن، یا منهتن ترانسفر، نخستین اثر شاخص جان دوس پاسوس و به لحاظ سبک و ساختار مقدمه ای است بر شاهکار او، ینگه دنیا.

زمان داستان حدود سه دهه پیش و پس از جنگ جهانی اول و مکان آن شهر نیویورک و عمدتاً منطقه ی منهتن است. همانطور که در مورد ینگه دنیا می شد گفت شخصیت اصلی آن آمریکاست، شخصیت اصلی منهتن ترانسفر را می توان گفت نیویورک در دوران شکل گیری آن است.

داستان شخصیت های محوری متعددی دارد که سرگذشت برخی از آنها اینجا و آنجا با یکدیگر تلاقی می کند. آنها به لحاظ سن، جنسیت، طبقه، شغل، تیپ و دیگر وجوه ممیز فردی و اجتماعی به گونه ای انتخاب شده اند که کل نیویورک زمان خود را نمایندگی کنند.

ساختار روایی داستان که در زمان خود بسیار انقلابی محسوب می شد کلاژی است از صدها برش از زندگی دهها تن که به صورت بُر خورده و درهم از پی یکدیگر آمده است.

کتاب شامل سه بخش است که هرکدام به تعدادی فصل با شماره تقسیم شده اند. فصل ها هر کدام با درآمدی کوتاه با حروف و کادر کوچکتر شروع می شود.

در آمد آغازین کتاب به توصیف صحنه ای اختصاص دارد که در طول داستان بارها و بارها عیناً یا با اندکی تغییر موتیف وار تکرار می شود؛ صحنه ای به قدر کافی گویا که در آن آشغال هایی شامل جعبه های شکسته، پوست پرتقال و گل کلم های گندیده بر روی آب مجاور دیوارهای چوبی برک خورده بندرگاه در اثر امواج ناشی از نزدیک شدن اتوبوس دریایی بالا و پایین می روند.

داستان پس از درآمد یاد شده با تولد الن تچر که از اشخاص محوری داستان است در زایشگاهی در نیویورک آغاز می شود و حدود سه دهه بعد با خروج فرار گونه ی شوهر او جیمی هرف از آن شهر به پایان می رسد.

گذر منهتن در زمان انتشار نقدهای منفی و مثبت فراوانی را برانگیخت. منتقدی محافظه کار آن را به «انفجاری در چاه مستراح» تشبیه کرد و در مقابل سینکلر لوئیس آن را «داستانی [خواند] با اهمیت بسیار... که تحلیل گر ادبی باید آن را طلیعه ای از سپیده ی فروزانی که مدت ها در انتظارش بوده ایم تلقی کند.

گذر منهتن ترجمه ی علی کهربایی است و توسط کتاب سرای نیک به چاپ رسیده است.