فرشته ی آبی

فرشته ی آبی نخستین و یکی از مشهورترین آثار هاینریش مان است.

شخصیت اصلی داستان مرد دبیر مسنی عصا قورت داده و سختگیر است که بدلیل اخلاق و کردارش از سوی شاگردان و همکارانش به لقب استاد گَند مفتخر شده است.

در شروع داستان گند سه شاگرد رفیق و همدستش را که به بهانه ای لقب او را به زبان آورده اند از کلاس درس اخراج می کند و پس از آن حسب اتفاق متوجه می شود آنها با زنی هنرپیشه و آوازخوان حشر و نشر دارند. او که مصمم است مچ شاگردانش را بگیرد و برایشان دردسر درست کند، در به در به دنبال محل کارهنرپیشه می گردد و سر انجام او را در میخانه ای به اسم فرشته ی آبی میابد. شاگردان پیش از آن که دیده شوند از میخانه می گریزند. گند امّا دست بردار نیست و فرداشب  و شبهای دیگر هم به میخانه می رود و در این اثنا اندک اندک به هنرپیشه دل می بازد و به این طریق خود را مضحکه ی شهر می کند که جمع کثیری از اهالی آن شاگردان سابق او هستند و از هیچ بهانه ای برای گند نامیدنش چشم نمی پوشند. این اتفاق شروع ماجراهای گند است که چندی بعد تصمیمش برای مجازات شاگردان خاطی را به انتقام جویی از تمام مردم شهرتعمیم می دهد و در این راه در تضاد با اخلاقیات خشک و رسمی سابق خود به هر شرایطی تن می دهد.  

فرشته ی آبی رمانی واقع گرایانه، اجتماعی و در عین حال عمیقاً درون کاوانه است. نام ترجمه ی فارسی برگرفته از نسخه ی سینمایی اثر است. اسم اصلی داستان«استاد گند، یا عاقبت مرد خودکام» است.

برادر کوچکترهاینرش مان، توماس مان مشهور، در نامه ای خطاب به برادرش که همچون خود او به دلیل مخالفت با هیتلر در دوره ی صدارت او آلمان را ترک کرد، در باره ی این اثر نوشته است: « بیش از یک نسل پیش ، تو، برادر عزیزم، قصه ی استاد گند را برای ما نوشتی. البته هیتلر استاد یا معلم نیست. به هیچ وجه! ولی گند هست، و جزگند هیچ. دیری هم نمی کشد که زباله ی تاریخ خواهد بود. و من امیدوارم تو آن پایداری لازم تن و جان را نشان دهی، تا چشمان پیرت شاهد چیزی باشد که خود در جوانی شجاعانه وصفش کردی: عاقبت خودکام.»

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مشخصات کتاب: فرشته آبی، هاینریش مان، ترجمه ی محمود حدادی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.