شرق بهشت

شرق بهشت اثر جان اشتاین بک، زندگی نامه ی دونسل متوالی، هر نسل شامل دو برادر، از خانواده ای به نام تراسک است که سرگذشت آن با سرنوشت خانواده ی مادری نویسنده(هامیلتون) تلاقی می کند. داستان که خودِ اشتاین بک در سنین کودکی در آن نقش کوچکی ایفا می کند، توسط دانای کل روایت می شود و به شیوه ای غیر خطی کراراً بین اشخاص محوری پر تعداد و ماجراهای مختلف رفت و برگشت می کند.

نام داستان برگرفته ازعهد عتیق و ماجرای رانده شدن آدم و حوا از بهشت(باغ عدن) و ساکن شدن آنان در شرق آنجاست تا آدم« برود و در زمینی که از خاک آن سرشته شده بود کار کند.»

ارتباط شرق بهشت و عهد عتیق منحصر به اسم داستان نیست. ماجرای برادران خانواده ی تراسک در هر دو نسل در تشابه با ماجرای هابیل و قابیل است که در داستان مورد باز خوانی و تفسیر قرار می گیرد و داستان در اوج دراماتیک و تأثر براگیزش در انتها، با کلمه ای عبری برگرفته از آن ماجرا پایان میابد. علاوه بر اینها ساموئل هامیلتون، جد مادری اشتاین بک که یاد آور انبیای بنی اسرائیل است به دلایلی نامعلوم سرزمین سرسبز و بهشت گونه ی ایرلند را رها کرده و در بدترین قسمت از دره ی سالیناس در ارضی ساکن شده است که همچون زمینی که قابیل پس از قتل برادر به آنجا رانده شد، نامرغوب و بسیار کم محصول است.

شرق بهشت که شامل پنجاه و پنج فصل است با توصیفی زیبا و خیال انگیز از جغرافیای دره ی سالیناس در کالیفرنیا آغاز می شود. در فصل دوم نویسنده بازسازی گذشته ی خانواده ی خود را از اسکان پدربزرگش ساموئل هامیلتون در دره ی سالیناس آغاز می کند، جایی که نه فرزند خانواده ی هامیلتون از جمله مادر نویسنده در آنجا متولد می شوند و پس از بلوغ یک به یک به دنبال زندگی خود می روند. در پایان این فصل، دست تقدیرآدام، برادر بزرگتر از زوج نخستِ برادران تراسک که متولد کانکتیکت در آن سوی سرزمین پهناور آمریکاست را به اتفاق همسر بسیار عجیب و مرموزش، کتی، به سالیناس می آورد و در قسمت مرغوب دره اسکان می دهد، جایی که پسران دوقلوی آدام در آنجا متولد می شوند.

داستان سپس فلاش بکی طولانی دارد به تولد آدام، رشد و بلوغ او، پیوستنش به ارتش، آوارگی پرماجرایش در آمریکا، بازگشتش به خانه نزد برادرش چارلز، آشناییش با کتی که اورا زخمی و در شرف مرگ بر روی پله های خانه شان میابد و... تا در فصل سیزده به همان نقطه ی پایان فصل دوم و استقرار آدام و همسرش در سالیناس باز می گردد.

از اینجا به بعد سرگذشت دو خانواده با حضور مؤثر ساموئل در زندگی آدام به یکدیگر می پیوندد. بهانه ی اولیه ی این حضور این است که آدام می خواهد در اراضی که به تازگی خریداری کرده چند حلقه چاه آب حفر کند و برای این کار هیچکس بهتر از ساموئل نیست. داستان در کنار ساموئل و آدام شخصیت عمده ی دیگری هم دارد؛ مستخدمی چینی تبار به اسم آقای لی که از جذاب ترین اشخاص داستان است و ارتباط ویژه ی او با ساموئل تبدیل به تلاقی گاه حکمت و اشراق شرقی با پایه ای ترین اصول اندیشه های غربی می شود.

شرق بهشت که از آخرین آثار داستانی اشتاین بک است رمان مفصلی خوش ساخت، پر شخصیت و پر ماجراست که اشتاین بک آن را حاصل تمام تجارب پیشین خود خوانده است. کتاب ترجمه ی پرویز شهدی است و مشترکاً توسط انتشارات مجید و نشر به سخن به چاپ رسیده است.