ملاقات با جوخه ی آدم کش

ملاقات با جوخه ی آدم کش نخستین رمان ترجمه شده به فارسی از نویسنده ی معاصر خوش ذوق و مبتکر معاصر آمریکایی، جنیفر ایگان است.

داستان شامل دو کتاب و سیزده فصل نسبتاً مستقل با نام است. زمان آن حدود سه دهه منتهی به سالیان اخیر و مکانش آمریکا با محوریت نیویورک و سانفرانسیسکو، کنیا و ناپل است.

ملاقات با جوخه ی آدم کش به جای یک شخصیت اصلی، دارای شخصیت های عمده ی متعددی نوعاً اهل موسیقی با محوریت بنی سالازار، مدیر یک کمپانی تولید، ضبط و پخش موسیقی و یکی از کارکنان او، ساشاست. در شروع داستان ساشا با آلکس در رستورانی قرار ملاقات دارد. او که دچار وسوسه ی دزدی بدون نیاز مالی است، کیف زنی را در دستشویی می دزدد و ناگزیر در ماجرایی که پای پلیس به آن باز می شود آن را به او بازمی گرداند. در ادامه ی ماجرا ساشا در آپارتمانش از کیف آلکس کاغذ کهنه ای را می دزدد که روی آن نوشته « من به تو باور دارم.»

ملاقات با جوخه ی آدم کش اثری پست مدرن است. داستان به جای طرحی منسجم و یک پارچه دارای اجزایی کوچک از موقعیت ها و رخ دادها داده است؛ شخصیت های آن فاقد یک پارچگی و نوعاً غیر قابل پیش بینی اند؛ زمانش در هم ریخته، مکان رویدادهایش کم اهمیت و موضوع و مضمون آن کمابیش غیر قابل تعریف است.

داستان متنی قطعه قطعه و گیج کننده دارد که حاصل روایت های ظاهراً بدون نظم و ترتیب دانای کل و تعدادی از اشخاص آن است. از جمله نکات جالب توجه ملاقات با جوخه ی آدم کش زمان بندی روایت آن است که به جای شکل معمول گذشته ی دور، گذشته ی نزدیک و حال به شکل گذشته، حال، آینده ی نزدیک و آینده ی دور است. از نکات دیگر بارز روایی داستان، استفاده ی خلاقانه ی نویسنده از ابزار غیر ادبی و قرن بیست و یکمی پاورپوینت در فصل ماقبل آخر است؛ فصلی که راوی آن دختر دوازده ساله ی ساشا، آلیسون است.

ملاقات با جوخه ی آدم کش جایزه پولیتزر و جایزه انجمن منتقدان ادبی آمریکا را در سال ۲۰۱۱ از آن خود کرده و عنوان بهترین کتاب قرن ۲۱ (از ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴) بی. بی. سی را به دست آورده است. این اثر همچنین به انتخاب نیویورک‌تایمز، واشنگتن‌پُست، بوستون‌گلوب، شیکاگو تریبون و... بهترین کتاب سال شناخته شده است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مشخصات کتاب: ملاقات با جوخه ی آدم کش، جنیفر ایگان، ترجمه ی فاطمه ی رحیمی بالایی، انتشارات نقش جهان.

عطش امریکایی

عطش امریکایی رمانی خود زندگی نامه ای است از خالق خانه زاد، ریچارد رایت.

زمان داستان سال های پایانی دهه ی سی و اوایل دهه ی چهل قرن بیستم و مکان اصلی آن شهر شیکاگوست. در شروع داستان شخصیت اصلی آن، پسر سیاه پوست فقیری به اسم ریچارد، در نوجوانی زادگاهش ممفیس در جنوب را ترک می کند و به امید زندگی بهتر پا به شیکاگو می گذارد. داستان در واقع شرح ماجرای تبدیل شدن پسر مزبور به ریچارد رایت شهیر است.

ریچارد در شیکاگو روزها به کارهایی با حداقل دستمزد می پردازد و اوقات آزادش را با عطشی سیری ناپذیر وقف خواندن رمان و سپس آثار جامعه شناسی و روان شناسی می کند. او در جوانی به عضویت حزب کمونیست در می آید که داستان عمدتاً متمرکز بر همین دوره ی زندگی اوست تا زمان جداشدن فکری و عملی اش از آن حزب. قطع ارتباط کامل او با حزب هنگامی اتفاق می افتد که در کمال ناباوری توسط رفقای همفکر سابقش از صف تظاهرات اول ماه مه بیرون رانده می شود. او پس از آن به خانه باز می گردد، قلم به دست می گیرد و تلاش می کند تا به قول خودش فارغ از رویای بلند پروازانه ی تلاش برای ایجاد اتحادی گسترده بین همه ی آدم ها، پلی از کلمات میان خود و جهان بیرون بنا کند:« واژه ها را به درون تاریکی پرتاب خواهم کرد و منتظر پژواکشان خواهم نشست و اگر پژواکی آمد، گو که بسیار هم ضعیف، واژه های دیگری می فرستم که بگویند، راهپیمایی کنند، بجنگند، آگاهی از عطش زیستن را، که در همه ی ما دهان گشوده است، خلق کنند تا در دلهامان آگاهی وصف ناپذیر انسان بودن را زنده نگاه دارند.»

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مشخصات کتاب: عطش آمریکایی، ریچارد رایت، ترجمه ی فرزانه طاهری، انتشارات نیلوفر.

یولیانوس(ایران سرزمین مقدس)

پذیرش مسیحیت توسط کنستانتین کبیر در قرن چهارم میلادی، نقطه ی عطفی مهم در تاریخ  رم، مسیحیت و اروپاست. جانشینان کنستانتین جملگی به راه او رفتند به جز برادر زاده ی وی یولیانوس(ژولیان یا جولیان) که در آن میان استثنایی جالب توجه است. یولیانوس جانشین کنستانتینوس شد که خود فرزند و جانشین کنستانتین کبیر بود.او به رغم آموزش های مسیحی که دیده بود گرایشی توام با شور و شیفتگی فراوان نسبت به دین نیاکان خویش داشت و به مجرد احراز مقام امپراطوری تلاش نمود تا با جلوگیری از نفوذ و گسترش دائم التزاید مسیحیت، باور به خدایان لاتین و یونانی را احیا کند، اما نهایتاً در این کار توفیقی نیافت.

یولیانوس اثر گورویدال چنان که از اسمش پیداست زندگی نامه ی امپراطور مذکور است. داستان شکل خاصی دارد که عبارت است از نامه نگاری های دو تن از اندیشمندان معاصر یولیانوس به یکدیگر به همراه یادداشت های روزانه ی شخص او. یکی از این دو لیبیانوس و دیگری پریسکوس است. در شروع داستان که زمان آن چند سالی پس از مرگ یولیانوس است، لیبیانوس که هم دلی فراوانی با یولیانوس دارد در نامه ای به پریسکوس از او می خواهد تا نسخه ای از روزنوشت های یولیانوس را که اصل وتنها نسخه ی آن در اختیار اوست برایش ارسال کند. لیبیانوس قصد دارد به منظور ادای احترام نسبت به امپراطور فقید، روزنوشت هایش را به همراه زندگی نامه ی وی که خود خواهد نوشت منتشر کند.

داستان که عنوان آن در ترجمه ی فارسی ایران سرزمین مقدس« یولیانوس» است، ترکیبی است از تخیل و تاریخ و در برگیرنده ی زندگی یولیانوس از اوان کودکی تا مرگ او در نبردش با سپاهیان شاپور دوم ساسانی در ایران است. روایت گورویدال از شکست یولیانوس در این نبرد و چگونگی مرگ او تفاوت هایی با روایات غالب تاریخی در این مورد دارد.

در سنگ نگاره ی تاج ستانی اردشیر دوم (جانشین شاپور دوم) در تاق بستان، تصویر جنازه ی به خاک افتاده ی یولیانوس در زیر پای اردشیر و اهورا مزدا نقش شده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

مشخصات کتاب: ایران سرزمین مقدس « یولیانوس»، ترجمه ی فریدون مجلسی، انتشارات نیلوفر.

شب مادر

شب مادر رمان کوتاهی است از نویسنده ی معاصر شهیر آمریکایی، کورت ونه گات.  

شخصیت اصلی و راوی داستان مرد آمریکایی میان سالی با سابقه طولانی اقامت در آلمان است به اسم هوارد دبلیو کمبل جونیور.

زمان داستان سال های پیش و پس از جنگ جهانی دوم و زمان روایت دوره ی اسارت کمبل در زندانی در اسرائیل است. او از آمریکا به آن کشور منتقل شده و همزمان با آیشمن در انتظار فرا رسیدن زمان محاکمه ی خویش است.

شب مادر به رغم حجم کم، یک مقدمه و یک یادداشت ویراستار دارد که جزئی از اثرند و هر کدام حاوی پیامی جالب و عبرت آموز که در عین حال کلید فهم داستان نیز هستند . پیام مقدمه که به قول ونه گات نتیجه ی اخلاقی داستان هم هست این است که«ما همان چیزی هستیم که به آن تظاهر می کنیم، پس همیشه باید مواظب باشیم که به چه چیزی تظاهر می کنیم.» و پیام یادداشت ویراستار در پایان مقدمه ای آمده که خود نویسنده( یعنی کمبل) بر کتابش نوشته است؛ آنجا که او کتاب را به خودش تقدیم می کند که« آشکار تر از آن چه می شایست به خدمت بدی درآمد و نهانی تر از آن چه می بایست به خدمت خوبی.»

اتهام کمبل این است که در زمان سلطه ی نازی ها بر آلمان، برنامه ساز و مجری بخش انگلیسی رادیوی آن کشور بوده است. این بخش آشکار زندگی کمبل در خدمت به بدی است که اسناد آن غیر قابل انکار است. بخش پنهان زندگی او در خدمت به خوبی، عبارت از جاسوسی برای آمریکا به واسطه ی سرهنگی آمریکایی به اسم ویرتانن در همان دوره ی خدمت به نازی هاست که هیچ سند و مدرکی برای آن وجود ندارد. تنها چیزی که می تواند کمبل را نجات دهد آشکار شدن خدمات او به آمریکا به واسطه ی ویرتانن است که کمبل تنها سه بار در شرایطی غیر قابل اثبات او را ملاقات کرده و چیزی جز اسم مستعارش از او نمی داند.

داستان نکات تامل برانگیز زیادی دارد، از جمله این که تعداد زیادی از اشخاص آن همچون کمبل (و در پلانی وسیع تر همچون همه ی آدم ها) زندگی دوگانه در خدمت به خیر و شر داشته و دارند با این تفاوت اساسی که به عکس او خدماتشان به خوبی آشکار و به بدی پنهان بوده و به همین جهت اتهامی متوجه ایشان نیست.

گذر منهتن

گذر منهتن، یا منهتن ترانسفر، نخستین اثر شاخص جان دوس پاسوس و به لحاظ سبک و ساختار مقدمه ای است بر شاهکار او، ینگه دنیا.

زمان داستان حدود سه دهه پیش و پس از جنگ جهانی اول و مکان آن شهر نیویورک و عمدتاً منطقه ی منهتن است. همانطور که در مورد ینگه دنیا می شد گفت شخصیت اصلی آن آمریکاست، شخصیت اصلی منهتن ترانسفر را می توان گفت نیویورک در دوران شکل گیری آن است.

داستان شخصیت های محوری متعددی دارد که سرگذشت برخی از آنها اینجا و آنجا با یکدیگر تلاقی می کند. آنها به لحاظ سن، جنسیت، طبقه، شغل، تیپ و دیگر وجوه ممیز فردی و اجتماعی به گونه ای انتخاب شده اند که کل نیویورک زمان خود را نمایندگی کنند.

ساختار روایی داستان که در زمان خود بسیار انقلابی محسوب می شد کلاژی است از صدها برش از زندگی دهها تن که به صورت بُر خورده و درهم از پی یکدیگر آمده است.

کتاب شامل سه بخش است که هرکدام به تعدادی فصل با شماره تقسیم شده اند. فصل ها هر کدام با درآمدی کوتاه با حروف و کادر کوچکتر شروع می شود.

در آمد آغازین کتاب به توصیف صحنه ای اختصاص دارد که در طول داستان بارها و بارها عیناً یا با اندکی تغییر موتیف وار تکرار می شود؛ صحنه ای به قدر کافی گویا که در آن آشغال هایی شامل جعبه های شکسته، پوست پرتقال و گل کلم های گندیده بر روی آب مجاور دیوارهای چوبی برک خورده بندرگاه در اثر امواج ناشی از نزدیک شدن اتوبوس دریایی بالا و پایین می روند.

داستان پس از درآمد یاد شده با تولد الن تچر که از اشخاص محوری داستان است در زایشگاهی در نیویورک آغاز می شود و حدود سه دهه بعد با خروج فرار گونه ی شوهر او جیمی هرف از آن شهر به پایان می رسد.

گذر منهتن در زمان انتشار نقدهای منفی و مثبت فراوانی را برانگیخت. منتقدی محافظه کار آن را به «انفجاری در چاه مستراح» تشبیه کرد و در مقابل سینکلر لوئیس آن را «داستانی [خواند] با اهمیت بسیار... که تحلیل گر ادبی باید آن را طلیعه ای از سپیده ی فروزانی که مدت ها در انتظارش بوده ایم تلقی کند.

گذر منهتن ترجمه ی علی کهربایی است و توسط کتاب سرای نیک به چاپ رسیده است.